航拍武隆区仙女山国家级旅游度假区天坑寨子景区
Република Еквадор República del Ecuador (шпански)
|
||||||
---|---|---|---|---|---|---|
|
||||||
Гесло: "Dios, patria y libertad" (шпански) "Pro Deo, Patria et Libertate" латински "Господ, татковината и слободата" |
||||||
Химна: Salve, Oh Patria (шпански) Те поздравуваме, Наша Татковино |
||||||
![]() |
||||||
Главен град | Кито 00°9′S 78°21′W? / ?0.150°S 78.350°W | |||||
На?голем град | Гуа?акил | |||||
Службен ?азик | шпански1 | |||||
Демоним | еквадорец | |||||
Уредува?е | Претседателска република | |||||
? | Претседател | Гулилерно Лазо | ||||
? | Алфредо Бореро | |||||
Независност | ||||||
? | од Шпани?а (неуспешно) | 10 август 1809 | ||||
? | од Шпани?а | 24 ма? 1822 | ||||
? | од Голема Колумби?а | 13 ма? 1830 | ||||
Површина | ||||||
? | Вкупна | 256,370 км2 (73-та) | ||||
? | Вода (%) | 0 | ||||
Население | ||||||
? | проценка за 2007 г. | 13,755,680 (65-та) | ||||
? | Густина | 53.8 жит/км2 (151-ва) | ||||
БДП (ПКМ) | проценка за 2007 г. | |||||
? | Вкупен | $99.430 billion[1] | ||||
? | По жител | $7,518[1] | ||||
БДП (номинален) | проценка за 2007 г. | |||||
? | Вкупно | $56.789 мили?арди[1] | ||||
? | По жител | $3,926[1] | ||||
?иниев коеф. | 42 среден |
|||||
ИЧР (2013) | ? 0.711[2] висок · 98ма |
|||||
Валута | Долар2 (USD ) |
|||||
Часовен по?ас | ECT, GALT (UTC-5, -6) | |||||
Се вози на | right | |||||
НДД | .ec | |||||
Повик. бр. | 593 | |||||
1. | кечуанскиот и другите староседелски ?азици се зборувани во зем?ата. | |||||
2. | Еквадорски сукре се користело до 2000. |
Еквадор офици?ално Република Еквадор (шпански: República del Ecuador)е демократска република во ?ужна Америка. Еквадор се граничи со Колумби?а на север, Перу на исток и ?уг и со Тихиот Океан на запад. Таа е една од двете држави во ?ужна Америка што не се граничи со Бразил, другата е Чиле. Во рамките на Еквадор се вклучени и Галапагоските Острови, околу 965 км западно од територи?ата на Еквадор. Државата лежи на екваторот, од каде и е добиено името. Еквадор има површина од 256.371 км2 со главен град Кито, а на?голем град Гва?акил.
Потекло на поимот
[уреди | уреди извор]Името на државата доа?а од екваторот, биде??и територи?ата на Еквадор се нао?а точно по таа географска замислена лини?а.
Истори?а
[уреди | уреди извор]Докази за постое?е на човек на тлото на Еквадор посто?ат од 3500 п.н.е. Пове?е цивилизации постеле низ Еквадор, како на пример културите Валдива и Мачалила на бргот, Китус во близина на Кито и Ка?ари во близина на Квенка. Секо?а цивилизаци?а развивала сопствена архитектура, поези?а и религиозни верува?а. По долгогодишни во?ни во близина на езерото ?ахуаркоча (Крваво Езеро), голем бро? од населението од племи?ата било убиено. Тоа овозможило да се развие Импери?ата на Инките и територи?ата потпаднала под нивна контрола.
Импери?а на Инките
[уреди | уреди извор]Низ поголем бро? на воени интервенции, регионот потпаднал под власт на Инките во 1463. Атахуалпа, еден од синовите на императорот на Инките Хуа?на Капак не можел да ?а преземе титулата сè додека императорот не добил нов син, Хуаскар роден во главниот град Куско. По смртта на Хуа?на Капак во 1525, Импери?ата била поделена на две: Атахуалпа го добил северот со главен град во Кито, Хуаскар го добил ?угот со главен град во Куско. Во 1530, Атахуалпа го поразил Хуаскар и ?а освоил целата територи?а на Импери?ата со центар во Кито. То? не успеал да владее со целата територи?а биде??и следеле нападите од Шпани?а.
Колонизаци?а
[уреди | уреди извор]Во 1561, шпанските конкистадори под водство на Франсиско Писаро, пристигнале на територи?ата на ?ужна Америка и ги затекле Инките во гра?анска во?на. Атахуалпа сакал да ?а возобнови Импери?ата на Инките, додека Шпанците биле со сосема друга намера и го заробиле Атахуалпа за време на Битката на Кахамарка. За да го ослободат, Инките принеле една соба со злато и две соби со сребро. Покра? тоа што Шпанците биле опколени и со помалку на бро?, Шпанците го убиле Атахуалпа. Во наредните години, Шпанската власт ?а засилила мо?та и ги оформиле вицекралствата.
Независност
[уреди | уреди извор]
На 9 октомври 1820 година, Гва?акил станал првиот еквадорски град што се стекнал со независнот од Шпани?а. На 10 август 1822, остатокот од Еквадор се здобил со независност откако маршалот Антонио Хосе де Сукре ги поразил шпанските кралски сили за време на Битката на Пичинча во близина на Кито. По битката, Еквадор се здружил со Републиката Голема Колумби?а на Симон Боливар, со една цел да биде независна република во 1830, со претседател Хуан Хосе Флорес.
Географи?а и клима
[уреди | уреди извор]
Еквадор има три главни географски региони, плус еден островски дел во Тихи Океан.
- La Costa, или брегот се состои од рамничарски дел на запад од зем?ата по брегот на Тихиот Океан.
- La Sierra ("плаинините") е планински венец ко? поминува низ центарот на зем?ата од север кон ?уг, воглавно Андите.
- La Amazonía (Амазон), исто така познат и како El Oriente ("истокот"), е регион ко? се состои од амазонските прашуми на истокот од зем?ата и е скоро половина од вкупната територи?а на Еквадор но не е многу населен.
- Región Insular (Островски регион) е регионот на Галапагоски Острови, некои 1000 км на запад од брегот на Еквадор.
Главниот град на Еквадор е Кито, во планинскиот регион. На?голем град во Еквадор е Гва?акил во покраината Гва?аз. Котопакси е еден од на?високите активни вулкани во светот и се нао?а на ?угот од зем?ата.
Клима
[уреди | уреди извор]Иако зем?ата не е премногу голема, има голема вари?аци?а во климата. Брегот на Еквадор е со тропска клима со врнежливи сезони. Климата на Андите е сува и во амазонскиот басен климата е иста со сите прашумски предели во светот, влажност и врнежи.
Политички систем
[уреди | уреди извор]Извршната власт во Еквадор вклучува 25 министерства. Покраинските власти и совети се директно избрани. Конгресот се сре?ава преку целата година. Има 69 комитети по седум члена. Членовите на Врховниот Суд се назначени од Конгресот за неодредено време.
Еквадор доста често ставал назначува?е на мултилатералните пристапи кон ме?ународните праша?а. Еквадор е член на ООН и член на пове?е регионални групи, како на пример Рио Групата, Латиноамериканскиот Економски Систем, Латиноамериканската Организаци?а за Енерги?а, Латиноамериканската Асоци?аци?а за Интеграци?а и Комитетот на Нации на Андите.
Административна поделба
[уреди | уреди извор]Еквадор е поделен на 24 покраини (provincias), секо? со административниот центар:
|
|
Покраините се поделени на кантони, а потоа поделени на парохии.
Стопанство
[уреди | уреди извор]Еквадорските природни ресурси вклучуваат нафта, дрво и злато. Додатно на нив, зем?ата е богата и со зем?оделските култури: банани, цве?е, кафе, какао, ше?ер, тропски овош?а, палмово масло, ориз и пченка. Индустри?ата е ориентирана кон услуги за домашниот пазар, со мал извоз во околните зем?и.
Зем?ата претрпела неколку финансиски кризи во 1997, 1998 и 1999. Ова довело до реформи во пазарната економи?а на Еквадор при тоа имало девалваци?а на националната валута од 65%.
На 9 ?ануари 2000 година администраци?ата на претседателот ?амил Махуад го вовела американскиот долар како национална валута во Еквадор а при тоа го заменила еквадорскиот сукре, сличен процес како и во Аргентина. По ова следел бурни протести во зем?ата и претседателот бил отстранет од позици?ата. По ово? процес, Еквадор пристапиле кон преговори со ММФ скличува??и 12 месечен договор и се презеле силни мерки за стабилизира?е на економи?ата.
Население, ?азик и религи?а
[уреди | уреди извор]Население
[уреди | уреди извор]Населението на Еквадор е етнички доста мешано. На?голема еничка група се мешаните лу?е (мешавина на доселеници и староседелци) и сочинуваат околу 55% од вкупното население на зем?ата. Староседелците се околу 25% од вкупното население на Еквадор. Белците сочинуваат околу 15% и тука спа?аат доселениците од Европа, воглавно шпанци. Во Еквадор живеат и мали заедници на Африканци кои се 5% од вкупното население.
?азик
[уреди | уреди извор]Шпанскиот ?азик се зборува од околу 90% од населението и е прв или втор ?азик на околу 98% од населението на Еквадор. Еден дел од населението зборува на еден од инди?анските ?азици, но само како втор ?азик. Населението кое зборува инди?ански ?азик е околу 2% од вкупното население.
Религи?а
[уреди | уреди извор]Околу 95% од еквадорците се католици и 4% се протестанти. Во руралните делови на Еквадор, католицизамот и локалните верува?а се синхронизирани. Поголем бро? на религиозни фестивали и прослави се помешани со католичките и локалните религиозни елементи.
Евре?ската заедница во Еквадор има околу 500 членови и не?зин центар е во главниот град Кито. Оваа бро?ка се намалува биде??и младите лу?е одат на студии во Израел и на?често остануваат таму.
- Христи?ани - 13,606,860
- Без Религи?а - 795,300
- Народна Религи?а - 43,380
Густина на население
[уреди | уреди извор]Пове?ето од Еквадорците живеат во централниот дел на зем?ата и по брегот на зем?ата. Амазонскиот дел од зем?ата не е многу населен и сочинува околу 3% од населението.
Население на градови 2008[3]
- Гва?акил 2,090,000
- Кито 1,482,000
- Квенка 304,000
- Мачала 217,000
- Санто Доминго де лос Колорадос 212,000
- Портовиехо 195,000
- Манта 193,000
- Дуран 184,000
- Амбато 169,000
- Риобамба 140,000
Култура во Еквадор
[уреди | уреди извор]Културата на Еквадор е воглавно под вли?ание на мешаното население на Еквадор и мешавина од европска и староседелска култура, со мали додатоци од африканското население. Пове?ето од населението во сво?от секо?дневен живот ги практивуваат елементите на двете на?големи култури, но има и етнички заедници кои се стремат кон автохтоноста на културата и традици?ата. Шпанскиот ?азик се зборува од околу 90% од населението и е прв или втор ?азик на околу 98% од населението на Еквадор. Еден дел од населението зборува на еден од инди?анските ?азици, но само како втор ?азик. Населението кое зборува инди?ански ?азик е околу 2% од вкупното население.
Спорт
[уреди | уреди извор]
На?популарниот спорт во Еквадор, како и во останатите ?ужноамерикански држави, е фудбалот. На?познати клубови во Еквадор се БК Барселона, ФК Емелек, Депортиво Кито, Ел Насионал, Олмеда и Депортиво Квенка.
Еквадор се здобил со сво?от единствен златен медал на Олимписките игри во Атланта во 1996 година. ?еферсон Пере? на трката на 20 км го освоил златниот медал.
Поврзано
[уреди | уреди извор]Надворешни врски
[уреди | уреди извор]Пове?е за Еквадор на збратимените проекти на Википеди?а | |
![]() |
Дефиниции и преводи на Викиречник ? |
![]() |
Податотеки на Ризницата ? |
![]() |
Образовни ресурси на Викиуниверзитет ? |
![]() |
Новинарски известува?а на Викивести ? |
![]() |
Мисли на Викицитат ? |
![]() |
Изворни текстови на Викиизвор ? |
![]() |
Прирачници на Викикниги ? |
![]() |
Информации за патува?е во Википатува?е ? ? |
- GIR: Еквадор Архивирано на 16 ма? 2008 г.
- Претседател на Еквадор (шпански)
- Историски карти на Еквадор[мртва врска]
- Шеф на држава и кабинетот Архивирано на 10 декември 2008 г.
- ?Светска книга на факти“ на ЦИА — запис за ?Ecuador“ (англиски)
- Еквадор Архивирано на 7 ?уни 2008 г.
- Еквадор на Curlie (англиски)
Википатува?е има туристички водич за Ecuador. Наводи
[уреди | уреди извор]- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 ?Ecuador“. International Monetary Fund. Посетено на 2025-08-07.
- ↑ ?2014 Human Development Report Summary“ (PDF). United Nations Development Programme. 2014. стр. 21–25. Посетено на 27 ?ули 2014.
- ↑ Ecuador - City Population - Cities, Towns & Provinces
Држави и територии во АмерикаНезависни држави Антигва и Барбуда · Бахами · Барбадос · Белиз · Гренада · Гватемала · Доминика · Доминикана · Ел Салвадор · ?ама?ка · Костарика · Куба · Никарагва · Панама · Свети Кристофер и Невис · Света Луци?а · Свети Винцент и Гренадини · Тринидад и Тобаго · Хаити · Хондурас ·Зависни и
други територииНормативна контрола