组图：气温回暖 黄河壶口瀑布“桃花汛”来袭
Индоавстралиска Плоча — голема тектонска плоча ко?а го опфа?а континентот Австрали?а и околниот океан, се протега на северозапад и го вклучува Индискиот Потконтинент и соседните води. Образуван е со спо?ува?е на Индиската и Австралиската Плоча пред околу 43 милиони години.[1] Спо?ува?ето се случило кога средноокеанскиот гребен во Индискиот Океан, ко? ги двоел двете плочи, престанал да се шири.[2] Се смета дека постои подрач?е на изобличеност поме?у двете плочи и дека тие не се движат по истиот северен вектор.[3][4] Ова одговара на претходните наоди кои укажуваат на нивното делува?е како одделни плочи во изминатите 3 милиони години.[5] Некои сметаат дека со време ?е се создаде месна граница ме?у нив.[6]
Области
[уреди | уреди извор]Австрали?а-Нова Гвине?а (континентална Австрали?а, Нова Гвине?а и Тасмани?а), Индискиот Потконтинент и Зеланди?а (Нова Каледони?а, Нов Зеланд и островот Норфолк) се остатоци од древниот суперконтинент Гондвана. Со расцепува?ето на океанското дно, овие копнени маси се раскршиле една од друга, макар што Индоавстралиската Плоча веро?атно ве?е била одвоена.[3][4][5][6]
Одлики
[уреди | уреди извор]Источната страна на плочата е приближувачката граница со Тихоокеанската Плоча. Второспоменатата плоча тоне под Австралиската Плоча, образува??и ги Кермадечкиот Ров и островските лакови на Тонга и Кермадек. Нов Зеланд е сместен долж ?угоисточната граница на плочата, ко?а заедно со Нова Каледони?а ги образува ?ужниот и северниот кра? на дамнешната копнена маса Зеланди?а, одвоена од Австрали?а пред 85 милиони години. Средишниот дел на Зеланди?а потонал под морето.
?ужната граница на плочата сочинува раздво?увачка граница со Антарктичката Плоча. Западната страна е поделена од Индиската Плоча ко?а граничи со Арапската на север и Африканската на ?уг. Северниот раб на Индиската Плоча образува приближувачка граница со Евроазиската Плоча, каде се одвива активниот орогенетски процес на Хималаите и Хиндукуш.
Североисточната страна на Австралиската Плоча образува подвлекувачка граница со Евроазиската Плоча во Индискиот Океан поме?у границите на Бангладеш и Бурма, и на ?угозапад од индонезиските острови Суматра и Борнео. Долж северниот Деведесетстепенски Источен Гребен под Индискиот Океан има подрач?е на слабост каде Индиската и Австралиската Плоча се разидуваат по свои патишта.[3][4] Границата на тоне?е низ Индонези?а е одразена од Волесовата Лини?а.
Движе?а на плочата
[уреди | уреди извор]Источниот дел на (Австралиската Плоча) се движи кон север со стапка од 5,6 см годишно, додека западниот дел (Индиската Плоча) се движи само 3,7 см годишно поради пречката ко?а ?а прават Хималаите. Смета??и од средиштата на копнените маси на Инди?а и Австрали?а, Австрали?а се движи на север 3 см годишно во однос на Инди?а.[3] Ова диференци?ално движе?е предизвикало збива?е на поранешната плоча близу не?зиното средиште ка? Суматра и повторна поделба на одделна Индиска и Австралиска Плоча.[4][7]
Од западната страна на Индиската плоча можеби се двои и трета плоча — наречена ??арчева Плоча“ — како дел од посто?аното одво?ува?е на Индоавстралиската Плоча.[8]
Двое?е
[уреди | уреди извор]Неодамнешните проучува?а и наодите од сеизмички случува?а како зем?отресите во Индискиот Океан од 2012 г. укажуваат на тоа дека Индоавстралиската Плоча може да се распаднала на два или три посебни дела претежно поради напрега?ето предизвикано од судирот на Индоавстралиската Плоча со Евроази?а долж местото каде потоа се издигнал венецот Хималаи,[9][10] и дека Индиската и Австралиската Плоча може да се одвоиле уште пред 3 милиони години или порано.[5]
Поврзано
[уреди | уреди извор]Наводи
[уреди | уреди извор]- ↑ ?The Indo-Australian Plate“. austhrutime.com.
- ↑ Keep, Myra; Schellart, Wouter P. (2012). ?Introduction to the thematic issue on the evolution and dynamics of the Indo-Australian plate“. Australian Journal of Earth Sciences. 59, 2012 (6: THEMATIC ISSUE — Evolution and dynamics of the Indo-Australian plate): 807–808. Bibcode:2012AuJES..59..807K. doi:10.1080/08120099.2012.708360. S2CID 128996831.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 Delescluse, Matthias; Chamot-Rooke, Nicolas (2007). ?Instantaneous deformation and kinematics of the India–Australia Plate“. Geophysical Journal International. 168 (2): 818–842. doi:10.1111/j.1365-246X.2006.03181.x.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 Delescluse, Matthias; Chamot-Rooke, Nicolas; Cattin, Rodolphe; Fleitout, Luce; Trubienko, Olga; Vigny, Christophe (26 септември 2012). ?April 2012 intra-oceanic seismicity off Sumatra boosted by the Banda-Aceh megathrust“. Nature. 490 (7419): 240–4. Bibcode:2012Natur.490..240D. doi:10.1038/nature11520. PMID 23023134. S2CID 205230868.
- ↑ 5,0 5,1 5,2 Stein, Seth; Sella, Giovanni; Okai, Emile A. (2002). ?The January 26, 2001 Bhuj Earthquake and the Diffuse Western Boundary of the Indian Plate“ (PDF). Plate Boundary Zones. Geodynamics Series. American Geophysical Union. стр. 243–254. doi:10.1029/GD030p0243. ISBN 9781118670446. Посетено на 26 декември 2015.
- ↑ 6,0 6,1 Yue, H.; Lay, T.; Koper, K. (2012). ?En échelon and orthogonal fault ruptures of the 11 April 2012 great intraplate earthquakes“. Nature. 490: 245–249. doi:10.1038/nature11492.
- ↑ ?Earth cracking up under Indian Ocean“. New Scientist. 26 септември 2012. Посетено на 14 март 2018.
- ↑ Siegel, Lee (26 септември 2012). ?Sumatra quake was part of crustal plate breakup: Study shows huge jolt measured 8.7, ripped at least 4 faults“. Phys.Org. Посетено на 6 октомври 2012.
- ↑ ?Press Release: An Earth Plate Is Breaking in Two“. www.columbia.edu.
- ↑ R. R. Hillis, R. D. Müller. Evolution and Dynamics of the Australian Plate
