「康爱一生」终身防癌疾病保险（20岁，390元起）

百度 但把两种政治和发展模式分别以「中国」和「美国」冠名分列，其对抗的味道太浓。

Разво?на психологи?а, исто така позната како разво? на човекот е научна студи?а за систематските психолошки промени кои се случуваат во човекот во текот на неговиот живот. Во почетокот се занимавала со новороденчи?ата и децата, а потоа областа се проширила и на адолесценци?ата, разво?от на возрасните, старее?ето и на целиот животен век. Оваа област ги проучува промените во широк спектар на теми, вклучува??и моторни вештини и други психо-физиолошки процеси, когнитивниот разво? ко? вклучува области како што се: решава?е на проблеми, морално разбира?е и концептуално разбира?е, усво?ува?е на говор, соци?ален, личен и емоционален разво?, поим за себе (селф-концепт) и формира?е на идентитет. Разво?ната психологи?а вклучува праша?а како на пример до ко? степен се случува разво?от преку постепеното собира?е на знае?е во споредба со фазата како разво? или до ко? степен децата се ра?аат со вродени ментални структури во споредба со уче?е низ искуство. Многу истражувачи се заинтересирани за поврзаноста поме?у личните одлики, однесува?ето на поединецот и срединските фактори, вклучува??и го и соци?алниот контекст, како и нивното вли?ание врз разво?от, додека други истражувачи имаат помалку фокусиран пристап. Разво?ната психологи?а вли?ае на неколку применети области како што се: образовна психологи?а, психопатологи?а на дете и судска разво?на психологи?а. Разво?ната психологи?а надополнува неколку други основни истражувачки области во психологи?ата како соци?ална психологи?а, когнитивна психологи?а, еколошка психологи?а и компаративна психологи?а.

Пристапи

Многу теоретски гледишта се обидуваат да го об?аснат разво?от, ме?у на?познатите се: теори?а на фазата на Жан П?аже (Jean Piaget), соци?ален конструктивизам на Лав Виготски (Lev Vygotsky) (и неговите наследници, културна теори?а на разво?от на Ма?кл Кол (Michael Cole) и теори?ата на еколошките системи на Ури Бронфенбренер (Urie Bronfenbrenner)), соци?ална теори?а на уче?е на Алберт Бандура (Albert Bandura), и рамката за обработка на информации употребена од страна на когнитивната психологи?а. Во помала мера, историските теории продолжи?а да обезбедуваат основа за дополнителни истражува?а. Ме?у нив се и осумте фази на психосоци?алниот разво? на Ерик Ериксон (Erik Erikson) и бихевиоризамот на ?он Б. Вотсон (Jonh B. Watson) и Б. Ф. Скинер (B.F. Skinner) (за пове?е информации за улогата на бихевиоризамот види Анализа на однесува?ето на разво?от на детето). Многу други теории се видливи за нивните придонеси во одредени аспекти на разво?от. На пример, теори?ата за врзува?ето ги опишува видовите на интерперсоналните односи, а Лоренс Колберг (Lawrence Kohlberg) ги опишува фазите за морално размислува?е.

Теоретичари и теории

Главна стати?а: Теории на разво?ната фаза

• ?он Болби (Jonh Bowlby), Хари Харлоу (Harry Harlow), Мери Еинсворт (Mary Ainsworth): Теори?а за врзува?ето
• Ури Бронфенбренер (Urie Bronfenbrenner): Соци?алната екологи?а на човековиот разво? *?ероми Бранер (Jerome Bruner): Когнитивен (конструктивист), Теори?а на уче?е / Раскажувачка конструкци?а на реалноста
• Ерик Ериксон (Erik Erikson): Фази на Ериксон за психосоци?алниот разво?
• Сигмунд Фро?д (Sigmund Freud): Психосексуален разво?
• ?ероми Кеган (Jerome Kagan) : Пионер на разво?ната психологи?а
• Лоренс Колберг (Lawrence Kohlberg): Фази на Колберг на моралниот разво?
• Жан П?аже (Jean Piaget): Теори?а на когнитивниот разво?, Генетска епистемиологи?а
• Лав Виготски (Lev Vygotsky): Соци?алнен конструктивизам, Зона на проксимален разво?
• Рувен Ф?уерстин (Reuven Feuerstein): Структурно когнитивна променливост
• ?удит Рич Харис (Judith Rich Harris): Модуларна теори?а на соци?алниот разво?
• Еленор Гибсон (Eleanor Gibson): Еколошка психологи?а
• Роберт Кеган (Robert Kegan): Разво? на возрасните

Фази на П?аже за когнитивниот разво?

Главни статии: Жан П?аже и Теори?а на когнитивниот разво? П?аже бил шва?царски теоретичар ко? зборувал француски ко? претпоставувал дека децата учат преку активна изградба на нови знае?а преку практично искуство. То? посочил дека улогата на возрасните, за да им помогне на децата да учат, е да обезбедат соодветни матери?али за детето за да комуницира и да се изгради. Исто така, создал фази на разво?. Неговиот пристап може да се види во начинот на ко? наставните програми се спроведуваат во училиштата и во педагоги?ата за децата од предучилишните центри во САД.

Културно - историска теори?а на Виготски

Главни статии: Лав Виготски и Културно - историска психологи?а Виготски бил теоретичар од Советскиот Со?уз, ко? претпоставувал дека децата учат преку практично искуство, како што предложил П?аже. Сепак, за разлика од П?аже, то? тврдел дека навремено и внимателно интервенира?е од страна на возрасните кога детето е на работ на уче?е на нова задача (наречена ?зона на проксимален разво?“) може да им помогне на децата да научат нови работи. Оваа техника се нарекува ?скеле“, затоа што се заснова врз знае?ето кое децата ве?е го имаат стекнато со нови знае?а врз основа на кое возрасните можат да им помогнат на децата да научат. Виготски бил силно фокусиран на улогата на културата во одредува?ето на начинот на разво? на детето, тврде??и дека разво?от се движи од општественото ниво кон поединечното ниво.

Теори?а на еколошки системи

Главна стати?а: Теори?а на еколошки системи Исто така наречена теори?а на ?Разво? во контекст“ или ?Човекова екологи?а“, теори?а на еколошките системи, првпат создадена од Ури Бронфенбренер, ко? одредува четири видови на вградени еколошки системи со двонасочни вли?ани?а во и поме?у системите. Четирите системи се: микросистем, мезосистем, екосистем и макросистем. Секо? систем содржи улоги, норми и правила кои може силно да го оформат разво?от. Од не?зиното об?авува?е во 1979 година, важната из?ава за оваа теори?а на Бронфенбренер, ?Екологи?ата на човековиот разво?“ имаше големо вли?ание врз начинот на ко? психолозите и другите пристапи го изучуваат човекот и неговата животна средина. Како резултат на оваа концептуализаци?а на разво?от, овие животни средини, од семе?ството до економските и политички структури, се гледаат како дел од животот од детството преку зрелоста.

Теори?а за врзува?ето

Главна стати?а: Теори?а за врзува?ето Теори?а за врзува?ето, првпат развиена од страна на ?он Болби, се фокусира на отворени, интимни, емотивно знача?ни врски. Врзува?ето е опишано како биолошки систем или мо?ен импулс за опстанок кое настанало за да се осигура опстанокот на детето. Дете на кое му се обрнува или му се дава посебно внимание ?е се приврзе кон родителите кои создаваат чувство на физичка, емоционална и психолошка сигурност за поединецот. Подоцна, Мери Еинсворт го создала протокол на необична ситуаци?а и концепт на безбедната основа. Исто така, видете критика од страна на пионерот на разво?ната психологи?а, ?ероми Кеган. За жал, посто?ат ситуации кои го спречуваат детето од формира?е на врзува?ето. Некои беби?а растат без доволно внимание од страна на родителот или заклучени под услови на злоупотреба или екстремно занемарува?е. Можните краткорочни ефекти од ова лишува?е се лутина, оча?, повлекува?е и тра?но задоцнува?е на интелектуалниот разво?. Долгорочни ефекти вклучуваат зголемена агреси?а, несамосто?но однесува?е, повлекува?е, психосоматски нарушува?а и зголемен ризик од депреси?а во зрелоста.

Вродено / Стекнато

Главна стати?а: Вродено наспроти стекнато Значаен проблем во разво?ната психологи?а е односот ме?у вроденото и вли?анието на животната средина во однос на ко? било конкретен аспект на разво?. Ова често се нарекува ?вродено наспроти стекнато“ или нативизам наспроти емпиризам. Нативист ко? го проучува разво?от тврди дека процесите се вродени, дека се одредени од гените на организмот, додека од емпириска гледна точка се тврди дека тие процеси се стекнати со интеракци?а со животната средина. Денес, психолозите кои се занимаваат со разво?на психологи?а ретко земаат такви екстремни позиции во однос на пове?ето аспекти на разво?, туку тие го истражуваат, ме?у многу други нешта, односот ме?у вроденото и вли?ани?ата на животната средина. Еден од начините на кои ово? однос е истражуван во последниве години е преку новите области на еволутивната разво?на психологи?а. Областа каде дебата за овие вродености беше видливо прикажана е во истражува?ето за усво?ува?е на говорот. Главно праша?е во оваа област е дали или пак не некои сво?ства на човековиот ?азик се одредени генетски или може да се стекнат преку уче?е. Емпирискиот став за проблемот за усво?ува?е на говорот укажува дека влезните информации на ?азикот ги обезбедуваат потребните информации потребни за уче?е на структурата на ?азикот и дека новороденчи?ата го усво?уваат говорот преку процес на статистичко уче?е. Од оваа гледна точка, говорот може да се усвои преку општи методи на уче?е кои исто така се применуваат и на другите аспекти на разво?, како што е перцептуалното уче?е. Нативистичкиот став тврди дека влезните информации од ?азикот се премногу сиромашни за новороденчи?ата и децата да ?а усво?ат структурата на говорот. ?азичарот Ноам Чомски (Noam Chomsky) тврди дека, потврдено од страна на недостаток на доволно информации во ?азикот, постои универзална граматика ко?а се однесува на сите ?азици и е претходно одредена. Ова доведе до иде?ата дека постои посебен когнитивен модул соодветен за уче?е ?азик, често нарекуван вродена способност за совладува?е на говорот. Критиката на Чомски за бихевиористичкиот модел за усво?ува?е на говорот, од многумина општо се смета како клучна пресвртна точка за намалува?е на важноста на теори?ата на бихевиоризмот. Но, концептот на Скинер за ?Вербалното однесува?е“ не умре, можеби делумно поради тоа што успешно се применува во практика.

Механизми на разво?

Разво?ната психологи?а се занимава не само со опишува?ето на одликите на психолошките промени со текот на времето, но исто така сака да ги об?асни принципите и внатрешните работи кои лежат во основата на овие промени. Психолозите се обиделе да ги разберат подобро овие фактори со користе?е на модели. Разво?ните модели понекогаш се статични, но и не мора да бидат. Моделот едноставно мора да води сметка за средствата со кои се одвива процесот. Ова понекогаш е направено во врска со промените во мозокот што може да одговара на промени во однесува?ето во текот на разво?от. Статистичките описи на разво?от често користат модели на симболични, поврзувачки (нервна мрежа) или динамични системи за об?аснува?е на механизмите на разво?.

Истражувачки области

Когнитивен разво?

Главни статии: Когнитивен разво?, Теори?а на когнитивниот разво?, теории на следбениците на П?аже за когнитивниот разво? Когнитивниот разво? првенствено се занимава со начините на кои новороденчи?ата и децата ги стекнуваат, развиваат и користат внатрешните ментални способности како што се решава?е на проблемот, мемори?а и говор. Главни теми на когнитивниот разво? се студиите за усво?ува?е на говорот и разво? на перцептивните и моторни вештини. П?аже бил еден од првите на?вли?ателни психолози ко? го проучувал разво?от на когнитивните способности. Неговата теори?а укажува дека разво?от продолжува преку збир на фази од детството до зрелата возраст и дека таму е кра?ната точка или целта. Други гледишта, како на пример на Лав Виготски, укажуваат дека разво?от не напредува низ фазите, туку дека разво?ниот процес ко? почнува со ра?а?ето и трае сè до смртта е премногу сложен за таква структура и дефинитивност. Современиот когнитивен разво? ги обедини размислува?ата од когнитивната психологи?а и на психологи?ата на поединечните разлики во об?аснува?ето и моделира?етро на разво?от. Конкретно, теориите на следбениците на П?аже за когнитивниот разво? покажаа дека последователните нивоа или фази на когнитивниот разво? се поврзани со зголемува?е на ефикасноста за обработува?е на информации и на капацитетот на работната мемори?а. Овие зголемува?а го об?аснуваат напредува?ето кон повисоките фази, а поединечните разлики во таквите зголемува?а ка? лица на иста возраст ги об?аснуваат разликите во когнитивните перформанси. Други теории се оддалечи?а од фазите на теориите на П?аже и се под вли?ание на гледиштата на доменот за обработка на специфични информации, кои претпоставуваат дека разво?от е воден од страна на одредени вродени еволутивни процеси и содржината на механизмите за обработка на специфичните информации.

Соци?ален и емоционален разво?

Главна стати?а: Соци?ална психологи?а (психологи?а) Психолозите кои се занимаваат со разво?ната психологи?а, кои се заинтересирани за соци?алниот разво? истражуваат како поединци развиваат соци?ални и емоционални способности. На пример, тие проучуваат како децата стекнуваат при?ателства, како ги разбираат и како се справуват со емоциите и како се развива идентитетот. Истражува?ето во оваа област може да вклучи изучува?ето на односите ме?у когнитивниот разво? и соци?алното однесува?е.

Истражувачки методи

Разво?ната психологи?а употребува голем дел од истражувачките методи кои се користат во другите области на психологи?ата. Сепак, новороденчи?ата и децата не можат секогаш да бидат проучувани на истиот начин како возрасните, за изучува?е на нивниот разво? често се користат различни методи.

Методи и техники

Когнитивниот разво? првенствено се занимава со начините на кои новороденчи?ата и децата ги стекнуваат, развиваат и користат внатрешните ментални способности како што се решава?е на проблемот, мемори?а и говор. Главни теми на когнитивниот разво? се студиите за усво?ува?е на говорот и разво? на перцептивните и моторни вештини. П?аже бил еден од првите на?вли?ателни психолози ко? го проучувал разво?от на когнитивните способности. Неговата теори?а укажува дека разво?от продолжува преку збир на фази од детство до зрелата возраст и дека таму е кра?ната точка или целта. Други гледишта, како на пример на Лав Виготски, укажуваат дека разво?от не напредува низ фазите, туку дека разво?ниот процес ко? почнува со ра?а?ето и трае сè до смртта е премногу сложен за таква структура и дефинитивност. Современиот когнитивен разво? ги обедини размислува?ата од когнитивната психологи?а и на психологи?ата на поединечните разлики во об?аснува?ето и моделира?етро на разво?от. Конкретно, теориите на следбениците на П?аже за когнитивниот разво? покажаа дека последователните нивоа или фази на когнитивниот разво? се поврзани со зголемува?е на ефикасноста за обработува?е на информации и на капацитетот на работната мемори?а. Овие зголемува?а го об?аснуваат напредува?ето кон повисоките фази, а поединечните разлики во таквите зголемува?а ка? лица на иста возраст ги об?аснуваат разликите во когнитивните перформанси. Други теории се оддалечи?а од фазите на теориите на Ри?аже и се под вли?ание на гледиштата на доменот за обработка на специфични информации, кои претпоставуваат дека разво?от е воден од страна на одредени вродени еволутивни процеси и содржината на механизмите за обработка на специфичните информации.

Истражувачки модели

Психолозите кои се занимаваат со разво?ната психологи?а користат голем бро? методи за проучува?е промени кои настануваат ка? поединците со текот на времето. Во надолжна студи?а, истражувач надгледува многу лица кои се родени во исто или приближно исто време (група) и врши нови наб?удува?а на група членови на иста возраст. Ово? метод може да се користи за да се извлечат заклучоци за тоа кои видови разво? се универзални (или нормативни) и се ?авуваат ка? пове?ето членови на една група. На пример, надолжна студи?а за раниот разво? на писменоста детално ги испитува раните искуства за писменост на по едно дете во 30 семе?ства. Истражувачите, исто така може да го забележат начинот на ко? разво?от варира ме?у поединците и да даде претпоставки за причините на разликите кои се забележани во нивните податоци. Лонгитудиналните студии често траат многу време и бараат големи матери?ални средства, што претставува тешкоти?а да се изведат во некои ситуации. Исто така, поради тоа што членовите на една група, сите доживуваат историски настани единствени за нивната генераци?а, очигледно е дека нормативните разво?ни трендови во суштина може да се универзални само на нивната група. Во студи?ата на попречен пресек, истражувач ги испитува разликите ме?у поединци од различни возрасти во исто време. Оваа студи?а обично бара помалку матери?ални средства од надолжниот метод и поради тоа што поединците потекнуваат од различни групи, споделените историски настани не се толку многу изненадувачки фактори. Сепак, на истиот начин, истражува?ето со методот на попречен пресек не може да биде на?ефикасниот начин да се проучуваат разликите ме?у учесниците, биде??и овие разлики не може да произлегуваат од нивната различна возраст, туку од нивната изложеност на различни историски настани. Трета студи?а, студи?а на група, ги комбинира двете методологии. Овде, истражувач истовремено надгледува група деца од различна возраст, а потоа ги следи сите учесници во текот на времето, забележува??и ги промени во групите. Забележително, сите се заемно поврзани, не експериментални, методи и така од нико? не може лесно да извлечеме заклучоци од податоците што ги дава. Сепак, заемно поврзаните истражувачки методи се вообичаени во изучува?ето на разво?от, делумно поради етичките проблеми.

Фази на разво?

Исто така видете: Фази на разво? на детето

Преднатален разво?

Видете: Преднатален разво? и преднатална психологи?а Пренаталниот разво? е од интерес за психолозите кои го испитуваат контекст на раниот психички разво?. На пример, некои примитивни рефлекси се по?ават пред ра?а?ето и сè уште се присутни ка? новороденчи?ата. Се претпоставува е дека овие рефлекси се атрофирани и имаат ограничена употреба во почетокот на човековиот живот. Теори?ата на П?аже за когнитивниот разво? укажува дека некои примитивни рефлекси се градежни блокови за сензомоторниот разво? на новороденчи?ата. На пример, тоничниот рефлекс на вратот може да го помогне разво?от со што им помага на новороденчи?ата да ги гледаат предметите. Други рефлекси, како што е рефлексот на оде?е исчезнува и подоцна во раното детство е заменет со поусовршена доброволната контрола. Ова може да е поради тоа што новороденчето добива премногу тежина по породува?ето да се биде доволно силно да го користи рефлексот или поради тоа што рефлексот и последователниот разво? се функционално различни. Исто така се укажува дека некои рефлекси (на пример, Моро рефлексот и рефлексите на оде?е) се претежно приспособува?е на животот во утробата со мала поврзаност со раниот детски разво?. Примитивните рефлекси повторно се по?авува ка? возрасните во одредени услови, како на пример, невролошки заболува?а како деменци?а или трауматски лезии. Ултразвукот покажа дека новороденчи?ата се способни за голем бро? движе?а во утробата, од кои за многу се чини дека се пове?е од примитивни рефлекси. Кога се ра?аат, новороденчи?ата може да го препознаат и го претпочитаат гласот на сво?ата ма?ка што укажува на преднатален разво? на аудитивната перцепци?а. Исто така, преднаталниот разво? и компликациите при ра?а?ето може да бидат поврзани со невроразво?ните болести, на пример со шизофрени?а. Со по?авува?ето на когнитивните невронски мрежи, ембриологи?ата и невронските мрежи на преднаталниот разво? станаа од голем интерес за истражува?ето на разво?ната психологи?а.

Детство

Главни статии: Психологи?а на новороденчи?ата и децата и Когнитивен разво? на новороденчи?ата Од ра?а?ето до почетокот на говорот, детето се нарекува новороденче. Психолозите кои се занимаваат со разво?ната психологи?а значително се разликуваат во нивните мисле?а за психологи?ата на новороденчи?ата и вли?анието на надворешниот свет, но некои аспекти се релативно ?асни. Поголемиот дел од времето, новороденчи?ата го поминуваат во спие?е. Првин ова спие?е е рамномерно низ целиот ден и но?, но по неколку месеци, обично поминуваат сè помалку време во спие?е и пове?е време се во будна состо?ба. Може да се види дека новороденчи?ата низ шест состо?би, групирани во парови:

• состо?ба на длабок сон и состо?ба на лесен сон (ко? се ?авува РЕМ);
• будна неактивност и будна активност;
• поспаност и плаче?е;

Новороденчи?ата различно реагираат на овие состо?би. Приспособува?ето (види погоре) се користи да се открие резолуци?ата на перцептивните системи, што укажува дека основните перцептивни способности ка? новороденчи?ата се развиваат пред стекнува?ето на тра?носта на предметите.

• Видот е значително полош ка? новоренчи?ата отколку ка? постарите деца. Видот ка? новороденчи?ата, матен во раните фази, се подобрува со текот на времето. Перцепци?ата на боите, слична на онаа ка? возрасните, е докажана ка? новороденчи?а на возраст од четири месеци, со користе?е методи на приспособува?е.
• Слухот е добро развиен пред ра?а?е. Новороденчи?ата се прилично добри во открива?е на правецот од ко? доа?а звук и до 18 месеци нивната способност за слуша?е е приближно еднаква со онаа ка? возрасните.
• Мирисот и вкусот се развиени, новороденчи?ата покажуваат различни изрази на одвратност или задоволство кога се создава при?атен мирис (мед, млеко, итн.) или непри?атни мириси (расипано ?а?це) и вкусови (на пример, кисел вкус). Постои добар доказ дека новороденчи?ата го претпочитаат мирисот на нивната ма?ка отколку мирисот на другите лу?е.
• Говор. На возраст од околу шест месеци новороденчи?ата може да прават разлика поме?у фонеми во сво?от ?азик, но не и ме?у слични фонеми од друг ?азик. Исто така, во оваа фаза новороденчи?ата почнуваат да брборат, за создаваат фонеми.
• Допирот е едно од подобрите развиени сетилата по ра?а?ето, ко? прв се развива во матката. Ова е потврдено од страна на примитивните рефлекси опишани погоре и на релативно напредниот разво? на соматосензорната кора.
• Болка. Исто така, новороденчи?ата чувствуваат болка, ако не и посилна од постарите деца, но на олеснува?ето на болката како област на истражува?е ка? новороденчи?ата не се обрнува толку многу внимание.

Рана теори?ата на разво? на детето беше сензомоторната фаза на теори?а на П?аже за когнитивниот разво?. П?аже укажал дека перцепци?ата на новороденчето и разбира?ето на светот зависи од нивниот моторен разво?, ко? е потребен за детето да ги поврзе визуелните, допирни и моторни претстави на предметите. Според ова гледиште, преку допира?е и фа?а?е на предметите, новороденчи?ата развиваат тра?ност на предметите, сфа?а?е дека предметите се цврсти, тра?ни и продолжуваат да посто?ат дури и кога не ги гледаат. Сензомоторната фаза на П?аже се состои од шест потфази (за пове?е детали видете сензомоторни фази). Во раните фази, разво?от произлегува од движе?ата предизвикани од примитивни рефлекси. Открива?е на нови однесува?а произлегува од класичното и оперативното формира?е на автоматски реакции и создава?ето на навики. Од осум месеци новороденчето е способно да открие скриен предмет, но ?е издржи кога предметот е преместен. Доказите на П?аже за некомплетното разбира?е на тра?носта на об?ектите пред 18 месеци беше неуспехот на новороденчето да го бара предметот каде што последен пат беше виден. Наместо новороденчи?ата да продолжат да го бараат предметот каде што беше првпат е виден, ?а прават ?грешката А не Б“. Подоцна научниците спровеле голем бро? на други тестови кои покажуваат дека помладите новороденчи?а разбираат пове?е за предметите отколку се сметало. Овие експерименти обично вклучуваат играчка и едноставна пречка, ко?а е сместена пред играчката, а потоа посто?ано се остранува. Пред возраст од осум до девет месеци, неможноста на новороденчи?ата да ?а разберат тра?носта на предметот ги засега лу?ето, што об?аснува зошто беби?ата на оваа возраст не плачат кога нивните ма?ки ги нема (?далекуод очите, далеку од умот“). Посто?ат критичните периоди во раното детство за време на кои разво?от на одредени перцепциски, сензомоторни, општествени и ?азични системи клучно зависи од стимулаци?а на животната средина. Концептот на критичните периоди е исто така добро воспоставен во невропсихологи?ата. Некои сметаат дека класичната музика, особено онаа на Моцарт е добра за умот на новороденчето, додека некои несигурни истражува?а покажаа дека е корисна и за постарите деца.

На?рано детство

Интелигенци?а се докажува со употребата на симболи, употребата на говорот и како се развива мемори?ата и имагинаци?а. Се размислува на нелогичен, непромислен начин. Преовладува егоцентричното размислува?е. Општествено, новороденчи?ата се мали лу?е кои се обидуваат да станат независни во оваа фаза. Тие одат, зборуваат, го користат тоалетот и добиваат храна за себе. Почнува да се развива самоконтрола. Ако иници?ативата да истражуваат, експериментираат, да прават грешки кога испробуваат нови работи и да ги тестираат своите граници е охрабрена од родителот / родителите детето ?е стане автономно, независно, и уверено. Доколку родителот претерано се грижи за детето или не ги одобрува независните де?ства, детето може да почнете да се сомнева во своите способности и да се чувствува засрамено од желбата за независност. Независниот разво? на детето ?е биде спречен, и детето ?е биде помалку подготвено успешно да се справи со светот во иднина.

Рано детство

Исто така наречено ?предучилишен период“, ?период за истражува?е“ и ?период кога децата се играат“. Кога децата посетуваат забавиште, тие ги прошируваат своите општествени хоризонти и пове?е се вмешуваат со тие околу нив. Нагоните се насочени кон фантазира?е и задачата на воспитувачите е да ?а урамнотежат желбата за авантура, креативност и самоизразразува?е со разво?от на одговорност. Ако правилно се грижат за поттикнува?е и посто?ано одржува?е на дисциплината, децата се со поголема веро?атност да разви?ат позитивно мисле?е за себе додека да станат поодговорни и ?е ги следат преку доделените активности. Ако не е дозволено да се одлучи кои активности да се преземат, децата можат да почнат да чувствуваат вина по размислува?ето за презема?е иници?атива. Оваа негативна асоци?аци?а со независност ?е доведе другите да донесуваат одлуки наместо нив.

Доцно детство

Во средината на детството, интелигенци?а е докажана преку логичка и систематска манипулаци?а со симболи поврзани со конкретни предмети. Се развива оперативното размислува?е што значи дека де?ствата се повторливи и се намалува егоцентричното мисле?е. Децата преминуваат од светот на домот во оно? на училиштето и врсниците. Децата учат да создаваат нешта, да користат алатки и како и да стекнуваат вештини. Децата сега може да доби?ат повратни информации од аутса?дери за нивните достигнува?а. Доколку децата можат да откри?ат задоволството во интелектуална стимулаци?а, дека се продуктивни, да бараат успех, тие ?е разви?ат чувство за способност. Доколку тие не се успешни или не можат да откри?ат задоволството во то? процес, тие може да разви?ат чувството на потчинетост и чувство на несоодветност кое може да ги прогонува цел живот. Ова е ситуаци?а кога децата мислат за себеси дека се работливи и потчинети.

Адолесценци?а

Главна стати?а: Психологи?а на адолесценти Адолесценци?ата е период од животот ме?у почетокот на пубертетот и целосната посветеност на возрасната општествена улога, како работник, родител и / или гра?анин. Тоа е периодот познат по создава?ето на личниот и општествениот идентитет (види Ерик Ериксон) и открива?ето на моралната цел (види Вили?ам Де?мон). Интелигенци?а е докажана преку логичката употреба на симболи поврзани со апстрактните поими и формалното размислува?е. Во почетокот на периодот често се ?авува вра?а?е кон егоцентричното мисле?е. Само 35% ?а развиваат способноста за формално размислува?е во текот на адолесценци?ата или зрелоста. (В. Х?уит и ?. Хамел, ?ануари 1998 година) Адолесценци?ата опфа?а два периода и тоа:

1. Рана адолесценци?а: од 13 до 16 години
2. Средна адолесценци?а: од 17 до 19 години и
3. Доцна адолесценци?а: од 20 до 24 години ( исто така е и првата фаза кон премин во рана зрелост.)

Адолесцент несвесно истражува праша?а како на пример: ?Ко? сум ?ас? Ко? сакам да бидам?“. Како мали деца, адолесценти треба да истражуваат, да тестираат ограничува?а, да станат независни и да создадат идентитет или чувство за себе. За да изберат идентитет мора да бидат испробани различни улоги, однесува?а и идеологии. Конфузи?а (меша?е) на улогите и неможност да се избере професи?а може да резултира од неуспехот да се постигне чувство на идентитет.

Рана зрелост

Лицето мора да научи како да создаде интимни односи во при?ателството и во ?убовта. Разво?от на оваа вештина зависи од решава?ето на другите фази. Доколку неко? не развие доверба или чувство на идентитет, може да биде тешко да се воспостави интимност. Ако оваа вештина не е научена, алтернативата е оту?ува?е, издвоеност, страв од обврска и неможноста да се биде независен. Научниците кои ?а проучуваат зрелоста се заинтересирани не само за разво?от на односите, туку и за разво?от на социо-политичките гледишта и професионалните избори.

Средна возраст

Средната возраст главно се однесува на периодот од 40 до 60 години. Во текот на ово? период, средовечните лу?е се соочуваат со судир ме?у генеративноста и стагнаци?ата. Тие можe да чувствуваат дека придонесуваат за идната генераци?а и нивната заедница или да се чувствуваат бесцелни. Физички, средновечните лу?е доживуваат пад на мускулната сила. Исто така, жените доживуваат менопауза и остар пад на хормонот естероген. Мажите имаат еквивалент на менопауза, ко? се нарекува андропауза, ко? претставува хормонска нестабилност со физички и психолошки ефекти слични на менопаузата. Намаленото ниво на тестостерон се одразува во промени на расположението и намалува?е на бро?от на сперматозоиди и брзината на е?акулаци?а и ерекци?ата. Пове?ето мажи и жени остануваат способни за сексуално задоволство по средната возраст. Споредете фази на Ериксон на физичкиот разво?.

Старост

Оваа фаза главно се однесува на оние кои се на возраст од 60 до 80 години. Во текот на староста, лу?ето доживуваат судир поме?у интегритетот и оча?от. Кога староста се одразува врз нивниот живот, тие имаат чувство на успех или неуспех. Физички, постарите лу?е доживуваат намалува?е на мускулната сила, времето на реакци?а, издржливоста, слухот, видот и на сетилото за мирис. Исто така, поради ослабен имунолошки систем сè пове?е се склони кон тешки болести како рак и пневмони?а. Исто така, може да се по?ави ментално распа?а?е, што води до деменци?а или Алцха?мерова болест. Сепак, делумно поради собира?ето на антитела во текот на животот, старите лу?е се со помала веро?атност да страдаат од вообичаени болести, како што е настинката. Праша?ето дали интелектуална мо? се зголемува или намалува со возраста останува контроверзно. Лонгитудиналните студии укажуваат дека интелектот се намалува, додека студии на попречниот пресек укажуваат дека интелектот е стабилен. Се верува дека кристализираната интелигенци?а се зголемува сè до староста, додека флуидната интелигенци?а се намалува со возраста.

Други наоди

Воспитува?е на деца

Во западните развиени општества, ма?ките (и жените воопшто) беа нагласени со исклучува?е на други старатели, особено доколку традиционалната улога на таткото беше пове?е од глава на семе?ство, а помалку директен родител на дете, то? традиционално се гледа како индиректно вли?ае на детето преку интеракции со ма?ката на детето. Акцентот на студи?ата се префрли на основниот родител (без разлика на пол или биолошки однос), како и на сите лица кои директно или индиректно вли?аат на децата (системот на семе?ството). Улогите на ма?ката и таткото се познача?ни од првото мисле?е за концептот на основниот старател. Потврдува??и ?а улогата на таткото, истражува?ата покажале дека децата на возраст од 15 месеци значително имаат корист од суштинските средби со нивниот татко. Особено, студи?а спроведена во САД и Нов Зеланд откри дека присуството на биолошкиот татко беше на?знача?ниот фактор за намалува?ето на процентот на предвремени сексуални активности и процентот на бременост ка? тине??е?ките. Вклучени се следните фактори: проблеми во однесува?ето, возраст на ма?ката по првото породува?е, раса, образованието на ма?ката, професионалниот статус на таткото, животниот стандард на семе?ството, интеракци?ата поме?у ма?ката и детето, образовни постигнува?а, училишни квалификации, растро?ство на расположението, анксиозност, обидите за самоубиство, насилни навреди и нарушено однесува?е. Понатамошните истражува?а покажа дека татковците имаат вли?ание врз академскиот избор на детето. Сепак, отсуството на таткото е поврзано со голем бро? на негативни резултати за децата, вклучува??и дете, а подоцна и криминално однесува?е.

Историски претходници

Модерната форма на разво?на психологи?а ги има своите корени во богатата психолошка традици?а застапувана од Аристотел, Табари и Декарт. Вили?ам Шекспир посочува на седумте возрасти на човекот. Тие вклучуваат три фази на детството и четири фази на зрелост. Во средината на осумнаесеттиот век Жан Жак Русо опишал три фази детство: новороденче, детство и адолесценци?а во ?Емили или за образование“. Идеите на Русо се силно се прифатени од воспитувачите во тоа време. Во доцниот XIX век, психолозите запознаени со теори?ата на еволуци?ата на Дарвин почна да бараат еволутивен опис на психичкиот разво?. Во ово? период, се истакнува Г. Стенли Хол ко? се обидел да ги поврзе детството со претходните возрасти на човештвото. Понаучен пристап беше инициран од страна на ?е?мс Марк Болдвин (James Mark Baldwin), ко? пишуваше есеи на теми кои вклучуваат имитаци?а ?Поглав?е во истори?ата на природата на свеста и психичкиот разво? на детето и расите“ , ?Методи и процеси“. Во 1905 година, Сигмунд Фро?д искажал пет фази на психосексуалниот разво?. Подоцна, Рудолф Шта?нер искажал фази на психичкиот разво? во текот на животот на човекот. Од почетокот до средината на дваесеттиот век, била воспоставена работата на Виготски и П?аже, споменати погоре, силна емпириска традици?а во оваа област.