不完美-刚放假就出这事，现场哭惨！松原人都看看…
| Филаделфи?а Philadelphia | |||
|---|---|---|---|
| град-округ | |||
 Статуата на Бен?амин Френклин, ?воното на слободата, Филаделфискиот ликовен музе?, Градскиот дом и Салата на независноста | |||
| |||
 | |||
  Филаделфи?а | |||
| Координати: 39°57′N 75°10′W? / ?39.950°N 75.167°W | |||
| Зем?а |  САД | ||
| Со?. држава |  Пенсилвани?а | ||
| Округ |  Филаделфи?а
| ||
| Пор. колони?а |  Пенсилвани?а | ||
| Основана | 27 октомври 1682 | ||
| Градски статус | 25 октомври 1701 | ||
| Основач | Вили?ам Пен | ||
| Управа | |||
| ? Вид | Градоначалник-совет | ||
| ? Орган | Градски совет | ||
| ? Градоначалник | Ма?кл Натер (Д) | ||
| Површина | |||
| ? град-округ | 367 км2 (141,6 ми2) | ||
| ? Зем?ишна | 347,3 км2 (134,1[1] ми2) | ||
| ? Вода | 19,4 км2 (7,5 ми2) | ||
| ? Градска | 4.660,5 км2 (1.799,5 ми2) | ||
| ? Метро | 11.988,6 км2 (4.629 ми2) | ||
| Надм. вис. | 12 м | ||
| Население (2014)[2] | |||
| ? град-округ | 1,560,297 | ||
| ? Ранг | V во САД | ||
| ? Густина | 4,492,4/км2 (11,635,3/ми2) | ||
| ? Метро | 6,051,170 | ||
| ? CSA | 7,164,790 | ||
| Час. по?ас | EST (UTC-5) | ||
| ? Лето (ЛСВ) | EDT (UTC-4) | ||
| Пошт. бр. | 191xx | ||
| Повик. бр. | 215, 267 | ||
| FIPS | 42101 (округ) [3] | ||
| GNIS | 1215531[4] | ||
| Мреж. место | phila.gov | ||
Филаделфи?а (англиски: Philadelphia) — на?големиот град во со?узната држава Пенсилвани?а, втор по големина на источниот брег на Соединетите Држави и петти на?населен град во Соединетите Држави. Се нао?а во североисточниот дел на Соединетите Држави преку Делавер и рекире Скукил и е единствен консолидиран град-област во Пенсилвани?а. Со пописот направен во 2010 година,, граот има население од 1 526 006. Филаделфи?а е економски и културен центар на долината Делавер, дом на 6 милиони лу?е и петта на?голема метрополска област во државата. Поделеноста на Филаделфи?а се состои од пет држави во Пенсилвани?а и има население од 4 008 994. Популарен прекар на Филаделфи?а е Фили Градот на Братската ?убов, подоцна, ко? произлегува од литературното значе?е на името на градот на грчки.
Во 1682 година, Вили?ам Пен го основал градот за да служи како главен град на Колони?ата на Пенсилвани?а. Од 1750 година го помина Бостон и стана на?големиот град и на?прометниот дел во Британска Америка и втор во Британската Импери?а, по Лондон. За време на Американската револуци?а, Филаделфи?а играше инструментална улога како место за средби на основоположувачите на Соединетите Држави кои ?а потпишаа Деклараци?ата за Независност во 1776 година и Уставот во 1787 година. Филаделфи?а беше единсвениот главен град за време на Револуционерната Во?на и градот служеше како привремен американски главен град додека Вашонгтон ДЦ беше во изградба. За време на XIX век, Филаделфи?а стана главен индустриски и железнички центар ко?што прерасна од страна на европските имигранти. Стана прво одредиште а африканските американци за време на Големтата Преселба и се насели?а околу два милиони во 1950 година.
Истори?а на Филаделфи?а
[уреди | уреди извор]Пред доа?а?ето на европе?ците, областа Филаделфи?а била дом на Инди?анци од Делавер во селото Шакамаксон. Европе?ците се населиле во долината Делавер во раниот XVII век, со првите населби основани од Холан?аните кои во 1623 година го изградиле упориштето Насау на реката Делавер на спротивна страна на реката Скуикл на ко?а сега е Бруклон, ?у ?ерси. Холан?аните сметале дека целата долина на реката Делавер ?е биде дел од нивната Нова холандска колони?а. Во 1623 година, шведски доселеници предводени од одметнати холан?ани ?а основале колони?ата на Нова Шведска и Кристина Форт (денес во Вилмингтон, Делавер) и брзо ?а распространиле на долината. Во 1644 година, Нова Шведска ги поддржа ?Susquehannocks? во нивниот воен напад врз англиската колони?а во Мериленд. Во 1684 година, Холан?аните го изградиле упориштето Беверсреде на западниот дел на Делавер, ?ужно од Скуикл во близина на сегашен Иствик во Филаделфи?а, да ?а рестартираат нивната доминаци?а над областа. Шве?аните возвратиле со изградба на Нов Корсхолм именуван по градот ко?што сега е во Финска. Во 1655 година, холандскиот воен поход предводена од нов норвешки директор-генерал Петар Сту?весант ко?што ?а презел контролата врз Шведската Колони?а, завршува??и го неговото бара?е до независност, иако шведските и финските доселеници продолжиле да имаат сво?а милици?а, религи?а и суд,а и да уживаат во значителна автономи?а над холан?аните. Англичаните?а ?а освоиле колони?ата Нова Холанди?а во 1664 година, но ситуаци?ата баш и не се променила до 1682 година кога областа се вклучила во повелбата на Вили?ам Пен.
Во 1681 година, во делумната отплата на долгот, англискиот крал Чарлс II и ?а доделил повелбата Вили?ам Пен со ко?а Пенсилвани?а станала колони?а. И покра? кралската повелба, Пен купил зем?шите од локалниот ?Lenape” за да биде во добри однси со домородните Американци и да обезбеди мир во неговата колони?а. СПоред легендата, Пен направи спогодба од при?ателство со предводникот на ?Lenape” – Тамани под брезата на Шашкамаксон во тоа што сега е Фиштаун. Пен ?а нарекол Филаделфи?а, чие име е грчки израз за братска ?убов (од филос што значи ?убов и од при?ателство и аделофс брат) . Како квекер, Пен доживеал религиозно протерува?е затоа што посакувал сво?ата колони?а да биде место каде секо? ?е може да се моли слободно.
Оваа толерантност , многу пове?е дозволена од страна на пове?е колонии, доведе до подобри односи со локалните и домородни племи?а и доведе до брз раст на Филаделфи?а во на?важен американски град ко? бил под британска власт. Пен замислил град на реката Делавер ко? ?е служи како место за влада. Надева??и се дека Филаделди?а ?е прерасне пове?е како англиски рурален град наместо во метропола, Пен изложил патишта на мрежи со цел да ги зачува ку?ите и бизнисите проширени далеку , со области за градини и овоштарници. Жителите на градот не го следеле плановите на Пен и како тие се собирале покра? реката Делавер на пристаништето ги разделиле и поделиле нивните имоти. Пред Пен да ?а напушти Филаделфи?а за последен пат, то? ?а издал Повелбата од 1701 година , воспоставува??и го како град. Филаделфи?а станала многу важен трговски центар, сиромашните во прв, но сепак во задоволителни услови за живот од 1750-те. Бен?амин Франкли, водечки гра?анин, помогнал да се подобрат градските услуги и да се прона?дат нови, како противпожарна заштита, библиотека и една од првите болници во американските колонии.
Голем бро? на важни филозофски општества биле оформени, кои биле центри на интелектуалниот живот на фрадот : Општество за промовира?е на зем?оделството во Филаделфи?а (1785 година), Општество за поттикнува?е на производство на корисни уметности (1787 година), Академи?ата за Природни Науки (1812 година) и Институтот Франклин (1824 година)- Овие општества работеле за да се разви?ат и финансираат нови индустри и да се привлечат имигрнти од Европа со кфалификувани познава?а.
Важноста на Филаделфи?а и централната локаци?а во колониите ?а направи домашен центар за американските револуционери. Градот го пречекал Првиот Континентален Конгрес пред во?ната, Вториот Континентален Конгрес ко? ?а потпишал Деклараци?а за независност на Соединетите Држави за време на во?ната и Уставната Конвенци?а (во 1787 година) по во?ната. Неколку битки се одиграле во и блиску во Филаделфи?а, исто така.
Филаделфи?а служела како привремен главен град на Соединетите Американски Држави од 1790 до 1800 година, додека пак Со?узниот (федерален) град бил во изградба во областа на Колумби?а. Во 1793 година, на?големата жолта треска во истори?ата на САД убила на?малку 4000 до 5000 лу?е во Филаделфи?а, приближно 10 % од населението на градот. Државната власт ?а напуштила Филаделфи?а во 1799 година и федералната влада беше преместена во градот Вашингтон во 1800 година заедно со таа на ?Белата Ку?а“ и ?Капитол“. Градот останал на?младата област со околу 50,000 жители на почетокот на XIX век,а исто така бил и финансиски и културен центар. Пред 1800 година, една црнечка заедница ?а основала африканско медодоистичко бискупска црква, прво независно црнечко движе?е во зем?ата и прва црнечка бискупска црква. Независната црнечка заедница исто така основала многу училишта за нивните деца, со помош од квакерите. ?у?орк многу скоро ?а надминал Филаделфи?а во бро?от на населението, но со изградбата на патиштата, каналите и железниците, Филаделфи?а станала првиот голем индустриски град во Соединетите Држави.
Во текот на XIX век, Филаделфи?а имала различни индустрии и бизниси, на?големата била текстилната индустри?а. Големите корпорации во XIX и почетокот на XX век ?а вклучила работата на локомотивата ?Болдвин“, бродот на Вили?ам Крамп и неговите синови , градежната компани?а и железницата во Пенсилвани?а. Индустри?ата заедно со стогодишнината на Соединетите Држави била прославена во 1876 година со Стогодишната Експозици?а, првиот офици?ален Светски Саем во САД. Имигрантите, во поголем бро? Ирци и Германци, се населиле во Филаделфи?а и околните области. Зголемува?ето на населението на околните области помогнало да се донесе Актот на Консолидаци?а во 1854 година каде што се барало градот на Филаделфи?а да ?а вклучи целата област на Филаделфи?а. Градот бил одредиште на ил?адници ирски имигранти бега??и од ?Големата глад“ во 1840-тите, вдомува?ето за нив било развиено ?ужно од ??ужната улица“ и подоцна била окупирана од други имигранти. Тие развиле мрежа на Католички цркви и училишта и Католичкото свештенство доминирало со децении. Во подоцнежната половина на векот, имигрантите од Руси?а, Источна Европа и Итали?а и жителите со црнечко потекло од ?ужниот дел на САД се доселиле во градот. Поме?у 1880 и 1930 година, Африканското население на Филаделфи?а се зголемило од 31 699 до 219 559 жители. Во XX век нови до?денци од црната раса биле дел од ?Големата имиграци?а“ надвор од руралниот ?уг до север и средно - индустриските градови.
Од XX век, Филаделфи?а станала позната како ?корумпиран и задоволен” град со безгрижно население и вградливи републиканско – политички машини. Првата голема реформа се случила во 1917 година кога во изборната година се случило убиство на полициски офицер и довело до пад на Советот на Филаделфи?а и од две "Ку?и" да остане само една. Во ?ули 1919 година, Филаделфи?а била еден од 36те индустриски градови кои на национално ниво страдале од етнички немири предизвикани од белците врз црнците за време на ?Црвеното Лето“ во повоениот период од Првата светска во?на кога новодо?дените имигранти се натпреварувале со црнците за работа. Во 1920-тите, ?авното непочитува?е на ?Забранетите закони“, мобилното насилство и полициската вмешаност во нелегални активности довеле до назначува?е на бригадир-генералот Смедли Батлер на маринците на САД како директор за ?авна безбедност, но политичкиот притисок спречил долгорочен успех борбата против криминалот и корупци?ата.
Во 1940 година, нехиспанското бело население било конституирано со 86.8% од градското население. Населението достигнало пове?е од два милиони жители во 1950 година, па потоа почнало да опа?а со повторно реструкира?е на индустри?ата ко?а довела до опа?а?е на пове?е средни работни класи. Покра? тоа, провинци?алците не биле вметнати со побогатите жители бара??и нови живеалишта. Ревитализаци?ата и гестирификаци?ата на населби започнала во доцните 1970-ти години и продожила во XXI век со голем разво? на центарот на градот и Универзитетските области на градот. Откако многу од производителите и бизнисите ?а напуштиле Филаделфи?а или пак ?а исклучиле, градот започнал со привлекува?е на бизнис услуги и почнал поагресивно да се промовира себеси како туристичко одредиште. Облакодери од стакло и гранит биле изградени во Центарот на градот. Историските области како ?Националниот Историски Парк“ ко? е сместен во стариот град и ?Општестовото Хил“ биле обновени за време на реформистичко градоначалничка ера од 1950-тите до 1980-тите. Тие сега, се поме?у на?посакуваните области за живее?е во центарот на градот. Ова ?а забавило 40 годишната популаци?а откако изгуби скоро четвртина од своето население. Градот привлекол многу новодо?дени имигранти како Хиспанците од Централна и ?ужна Америка и бегалци од Ази?а, Виетнам и Камбо?а. Образованите Ази?ци од Инди?а имаале тенденци?а да се населат во предгради?ата на други средни или повисоки класи на лу?е.
Економи?а
[уреди | уреди извор]Филаделфи?а се префрли на информациски и услуги засновани во економи?ата. Финанските активности се за сметка на на?големиот сектор на метро економи?ата и е еден од на?големите центри за здравство и центар за истражува?а во СОединетите Држави. Истори?ата на Филаделфи?а привлекува многу туристи. ?воното на Слободата привлече пове?е од 2 милиони посетители во 2010 година. Во Долината Делавер се нао?аат седиштата на дванаесет компании, од кои четири од нив се во самиот град Филаделфи?а. Со бруто-домашен производ од 388 билиони долари, Филаделфи?а е рангирана на деветто место поме?у светските градови и четврта во наци?ата. Градот исто така е четврт на?голем медиа маркет, рангиран од страна на? Nielsen Media Research”.
Уметност, култура и ку?на
[уреди | уреди извор]Филаделфи?а е позната по сво?ата уметност и култура. Сендвичот со стек и сире?е и мекиот перек се симболични за ку?ната на Филаделфи?а, ко?а е обликувана од етничкиот микс во градот. Градот има пове?е надворешни скулптури и фрески од ко? било американски град и ?Philadelphia's Fairmount Park” е на?голем простран урбан парк во светот. Генеритрификаци?ата (процес во ко? се рушат зградите на посиромашните лу?е и се преобновуваат во луксузни згради или об?екти) на соседствата во Филаделфи?а продолжува во XXI век и градот има промени низ своите децении каде населението има многу изгубено.
Поврзано
[уреди | уреди извор]Филаделфи?а како тема во уметноста и во популарната култура
[уреди | уреди извор]- ?Филаделфи?а“ (Philadelphia) - песна на англиската рок-група Магазин (Magazine) од 1980 година.[5]
- ?Филаделфи?а“ — песна на српската група Дарквуд даб (Darkwood Dub) од 1996 година.[6]
- ?Филаделфи?а“ — песна на српската рок-група Обо?ени програм од 1990 година.[7]
- ?Филаделфи?а“ (Philadelphia) - американски филм од 1993 година во режи?а на ?онатан Дем.[8]
Наводи
[уреди | уреди извор]- ↑ Source U.S. Census Bureau: State and County QuickFacts. Data derived from Population Estimates, American Community Survey, Census of Population and Housing, State and County Housing Unit Estimates, County Business Patterns, Nonemployer Statistics, Economic Census, Survey of Business Owners, Building Permits.
- ↑ ?Annual Estimates of the Resident Population: April 1, 2010 to July 1, 2014 - 2014 Population Estimates“. United States Census Bureau. Архивирано од изворникот на 2025-08-05. Посетено на March 26, 2015.
- ↑ ?Округ Филаделфи?а, Пенсилвани?а“. Пописно биро на САД. Архивирано од изворникот на 2025-08-05. Посетено на February 2, 2015. (англиски)
- ↑ ?Одбор за географски називи на САД“. Геолошки топографски институт на САД. February 2, 2015. Архивирано од изворникот на 2025-08-05. Посетено на January 31, 2008. (англиски)
- ↑ DISCOGS, Magazine ?– The Correct Use Of Soap (пристапено на 25.3.2018)
- ↑ Discogs, Darkwood Dub ?– U Nedogled (пристапено на 20.11.2021)
- ↑ YouTube, Obojeni program - Najva?nije je biti zdrav (пристапено на 21.10.2021)
- ↑ IMDb, Philadelphia (1993) (пристапено на 25.3.2018)
Надворешни врски
[уреди | уреди извор] |
?Филаделфи?а“ на Ризницата ? |
- Градска управа на Филаделфи?а
- Енциклопеди?а на поширокото подрач?е на Филаделфи?а
- Месни вести
- Туристички портал на поширока Филаделфи?а
|