姑娘美，巾帼烈——写给闽东红色岁月的女烈士们
| Човечки череп | |
|---|---|
 Човечки скелет гледан од напред. | |
 | |
| Податоци | |
| Назнаки | |
| Латински | cran |
| TA | A02.1.00.001 |
| FMA | FMA:46565 |
На черепот се разликуваат:
- черепен свод calvaria
- база basis cranii.
Базата е поделена на три черепни ?ами: предна, средна и задна и на неа се забележуваат бро?ни отвори и канали за премин на нервни и крвни садови. Коските што ?а градат черепната база се потенки и почесто се кршат.
Коски на череп
[уреди | уреди извор]На черепот се разликуваат черепен свод calvaria или долен дел или база basis cranii. Базата е поделена на три черепни ?ами : предна, средна и задна и на неа се забележуваат бро?ни отвори и канали за премин на нервни и крвни садови. Коските што ?а градат черепната база се потенки и почесто се кршат. Скелетот на черепот е составен од осум коски и тоа две парни и четири непарни.
- Парни се:
- темена
- слепоочна
- Непарни коски:
- челната
- ситестата
- клинестата и
- тилната коска
Челна коска (os frontale)
[уреди | уреди извор]Челната коска учествува во градбата на предниот дел на черепот, со помош на шевови suturae таа се зглобува со обете темени коски, ситестата коска и клинестата коска, како и со оделните коски на лицeто ( горните вилици, ?аболковите коски и носните коски). На челната коска се разликува вертикален дел или лушпа squama и водорамен дел.
- Водорамен дел — учествува во ограничува?е на предната черепна ?амa. На него се опишуваат еден среден дел и два бочни орбитални делови. Средниот дел влегува во состав на покривот од носната празнинa, а бочните го градат горниот ?ид од орбитата. Во внатрешноста на челната коска во пределот на надве?ните лакови се нао?а шуплина поделена на два дела — тоа е челен синус (sinus frontalis).
Ситеста коска (os ethmoidale)
[уреди | уреди извор]Ситестата коска наликува на терези?а и ?а ограничува предната черепна ?ама. На неа се разликуваат вертикален, водорамен лист и бочни маси (лабиранти).
- Вертикалниот лист — со помош на хоризонталниот е поделен на два дела: горниот, покус дел наликува на кикиришка од петел ‘’’(crista galii)’’’ и долен дел ко? влегува во состав на носната преграда.
- Водорамниот дел наликува на ситеста плочка (lamina cribrosa) во ко?а има бро?ни отвори за премин на влакната од мирисниот нерв. Ситестата плочка учествува во градбата на покривот на носната празнина.
- Бочните маси (лабиранти) се нао?аат ме?у орбитата и носната празнина бочно од водорамниот лист. Внатрешностата на лабирантите е поделена на бро?ни шуплини и означени како етмоидални синуси (sinus ethmoidalis). На внатрешната страна се нао?аат две носни школки, горна и средна кои ограничуваат два носни ходника и горен и среден.
Клинеста коска (os sphenoidale)
[уреди | уреди извор]Таа е непарна коска во средишниот дел од черепната база ко?а учествува во ограничува?е на предна и средна черепна ?ама. На клинестата коска се разлкива тело (corpus)мали крила (ala minor) крилести израстоци (processus pterygoideus).
- Телото (corpus) наликува на коцка. Неговата горна страна наликува на турско седло (sella turcica). А на средината се нао?а хипофизна ?ама каде што лежи хипофизата. Долната страна на телото учествува во градбата на покривот од носната празнина. Предната страна се зглобува со ситестата, а задната страна со тилната коска. Во внатрешноста од телото се нао?а шуплина или синус (sinus sphenoidalis).
- Мало крило (ala minor) учествува во градбата на предната черепна ?ама со горната страна, а со долната страна во градбата на покривот од орбитата. Во корените на малите крила од обете страни се нао?а оптички канал за премин на опричкиот нерв.
- Големото крило (ala major) тргнува од телото со три корени кои ограничуваат ме?у себе два отвори за премин на горновиличниот и долновиличниот нерв. Внатрешната страна учествува во градбата на средната черепна ?ама.
- Крилестиот израсток (procesus pterygoideus) — е насочен надолу и учествувава во ограничува?е на носната празнина.
Тилна коска (os occipitale)
[уреди | уреди извор]Тилната коска го гради задниот дел од покривот и задниот дел на черепот. На средината на коската се нао?а голем тилен отвор (foramen magnum)ко? ?а дели коската на четири делови: преден, заден, и два бочни.
- Предниот или базален дел се нао?а пред голоемиот отвор, а наеговата горна страна е бдлабната во надолжна празнина каде што лежи продолжениот мозок и мозочниот мост.
- Бочните делови — на долната страна поседуваат по едно зглобно испакнува?е наречено тилен кандилко? се зглобува со првиот вратен пршлен (atlas).
- Задниот дел(squama occipitalis) се нао?а зад големиот отвор на неговата внатрешна и надворешна страна има тилно испакнува?е. На внатрешната страна испакнува?ето личи на крст ко?што ограничува четири ?ами во кои лежат одделни делови на малиот и големиот мозок. Централниот дел од крстот претставува внатрешно тилно испакнува?е (protuberantia occipitalis interna). На средината од надворешната страна се нао?а надворешно тилно испакнува?е (protuberantia occipitalis externa). Бочно од него тргнуваат коскени гребени за поврзува?е на задните вратни и грбни мускули.
Темена коска(os parientale)
[уреди | уреди извор]Таа е парна коска и го гради средниот дел на черепниот покрив. По должината на средната лини?а таа се зглобува со истоимената коска формира??и сагитален шев (sutura sagitalis). Темената коска е четириаглеста коскена плоча чи?а надворешна страна во целост е испакната. На?испакнатиот дел претставува темена ?умка (tuber parientale). На внатрешнат страна се забележуваат отпечатоции бразди предизвикани од мозокот и мозочните артерии. Однапред темената коска се зглобува со челната коска со помош на коронален шев (sutura coronalis)а позади од тилната коска преку ламбоидев шев (sutura lambdoidea)
Слепоочна коска (os temporale)
[уреди | уреди извор]Слепоочната коска се нао?а ме?у клинестата, темената и тилната коска. Таа е составена од три дела: лушпест, тимпаничен и пирамиден.
- Лушпестиот дел(pars squamosa) — учествува во градбата на бочниот ?ид од черепот. Не?зината надворешна страна е мазна и служи за поврзува?е на спепоочниот мускул. На долниот дел се нао?а ?аболков израсток (processus zygomaticus) ко?што со ?аболковата коска формира ?аболков лак (arcus zygomaticus). Под ?аболковиот израсток се нао?а вдлабнатина (fossa mandibularis) за зглобува?е со долната вилица. На внатрешната страна се забележуваат отпечатоци и бразди предизвикани од витките на мозкокот и крвните садови.
- Тимпаничниот или тапамнскиот дел(pars tympanica)наликува на коскен олук и учествува во градбата на надворешниот ушен канал (meadus acusticus externus). На надворешниот кра? каналот се отвора со надворешен ушен отвор (porus acusticus externus).
- Пирамиден дел(pars petrosa) — наликува на честиристрана пирамида со врв насочен нанапред, а базата свртена на назад и е претставена со еден коскен израсток наречен processus mastoideus. Внатрешноста од израстокот содржи бро?ни шуплини што се формираат по ра?а?ето. Во центарот се нао?а мастоидна пештера (antrum mastoideum), ко?а е оплружена со мастоидни ?елии. Преку коскен канала антрумот се отвора во една поголема шуплина наречена тапанска празнина(cavum tumpani). На пирамидата се разликуваат четири страни. Не?зината горна страна учествува во градбата на средната черепна ?ама, а внатрешната учествува во градаба на задната черепна ?ама. Во внатрешноста на пирамидата се сместени шуплините од надворешно, средно и внатрешно уво со своите градбени структури. На долната страна од пирамидата се нао?а шилест коскен израсток (processus styloideus)за поврзува?е на мискули и врски. Преку пирамидата од слепоочната коска поминуваат и пове?е коскени канали за поминува?е на нерви и крвни садови.
Черепот како тема во уметноста и во популарната култура
[уреди | уреди извор]- ?Експресен пат до тво?от череп“ (Expressway To Yr. Skull) — песна на американската рок-група ?Соник ?ут“ (Sonic Youth) од 1985 година.[1]
- ?Череп што вреска“ (Screaming Skull) — песна на американската рок-група ?Соник ?ут“ (Sonic Youth) од 1994 година.[2]
Наводи
[уреди | уреди извор] | Оваа стати?а од областа на анатоми?ата е никулец. Можете да помогнете со тоа што ?е ?а проширите. |